29 mei 2025: Day of the UN Peacekeepers
De vredesmacht werd in 1948 opgericht, toen soldaten van de Verenigde Naties in het Midden Oosten werden gelegerd om toezicht te houden op een overeenkomst tussen Israël en zijn buurlanden. Tijdens de Suezcrisis van 1956 kwam de Canadese diplomaat Lester Bowles Pearsons met het idee dat de Verenigde Naties troepen zouden sturen om er zeker van te zijn dat alle partijen zich zouden houden aan het staalt-het-vuren dat in 1957 werd ingesteld. Aanvankelijk wilde hij alleen Canadese soldaten sturen, maar dit plan werd met argwaan ontvangen. De uiteindelijke legermacht die werd gestuurd bestond uit soldaten van meerdere VN-landen.
VN-Vredesmacht (officieel: Vredeshandhaving door de Verenigde Naties, Engels: United Nations Peacekeeping, afgekort UNP) is een rol die wordt bekleed door het Department Vredes Operaties (Engels: Department of Peace Operations, afgekort DPO) als een "instrument dat door de organisatie is ontwikkeld als een manier om landen te helpen die door conflicten zijn verscheurd om de voorwaarden voor duurzame vrede te creëren". Het onderscheidt zich van vredesafdwinging, vredesopbouw en vredestichten, hoewel de Verenigde Naties erkennen dat alle activiteiten "elkaar wederzijds versterken" en dat overlapping tussen hen in de praktijk frequent is.
Vredeshandhavers volgen en observeren vredesprocessen in conflictgebieden en helpen ex-strijders bij het uitvoeren van de vredesakkoorden die ze mogelijk hebben ondertekend. Dergelijke bijstand is er in vele vormen, waaronder vertrouwenwekkende maatregelen, machtsdelingsregelingen, electorale steun, versterking van de rechtsstaat en economische en sociale ontwikkeling. Dienovereenkomstig kunnen VN-vredeshandhavers soldaten, politieagenten en burgerpersoneel omvatten. Soldaten die lid zijn van deze vredesmacht worden ook wel blauwhelmen of blauwe baretten genoemd. Sinds de oprichting in 1948 hebben meer dan twee miljoen mannen en vrouwen deel uitgemaakt als VN-vredeshandhaver van een VN-vredesmacht.
Het Handvest van de Verenigde Naties geeft de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties de macht en verantwoordelijkheid om collectieve actie te ondernemen om de internationale vrede en veiligheid te handhaven. Om deze reden kijkt de internationale gemeenschap gewoonlijk naar de Veiligheidsraad om vredeshandhavingsoperaties goed te keuren via hoofdstuk VII-machtigingen.
De meeste van deze operaties worden opgezet en uitgevoerd door de Verenigde Naties zelf, met troepen die onder operationele controle van de VN dienen. In deze gevallen blijven vredeshandhavers lid van hun respectieve strijdkrachten en vormen ze geen onafhankelijk "VN-leger", omdat de VN niet over een dergelijke troepenmacht beschikt. In gevallen waarin directe betrokkenheid van de VN niet passend of haalbaar wordt geacht, machtigt de Raad regionale organisaties zoals de NAVO, de Economische Gemeenschap van West-Afrikaanse landen, of coalities van bereidwillige landen om vredeshandhavings- of vredeshandhavingstaken op zich te nemen.
De Algemene Vergadering heeft in resolutie 57/129 29 mei uitgeroepen tot Internationale Dag van de VN-Vredeshandhavers. Op deze dag begon in 1948 de eerste VN-vredesmissie, de "United Nations Truce Supervision Organization", oftewel UNTSO, met haar operaties in Palestina. Op deze dag eren we de professionaliteit, toewijding en moed van alle mannen en vrouwen die deelnamen aan VN-vredesoperaties, en eren we de nagedachtenis van hen die hun leven hebben verloren voor de vrede.
Ter gelegenheid van deze Internationale Dag op het hoofdkwartier van de VN zal de secretaris-generaal van de VN op donderdag 29 mei 2025 om 14:45 uur ET een krans leggen bij het Vredesmonument ter ere van de gevallen vredestichters.
Aansluitend zal hij om 15.00 uur ET een persoonlijke ceremonie leiden waarbij de Dag Hammarskjöld-medaille postuum zal worden uitgereikt aan gevallen vredeshandhavers. Hij zal tevens de VN-prijs voor Militaire Gendervoorvechter van het Jaar en de VN-prijs voor Vrouwelijke Politieagent van het Jaar uitreiken.
De ondersecretaris-generaal voor vredesoperaties, Jean-Pierre Lacroix, zal de gast zijn tijdens de briefing om 12.00 uur op 29 mei.
Bron:
https://www.un.org/en/observances/peacekeepers-day
https://nl.wikipedia.org/wiki/VN-vredesmacht